Bilimsel yaratıcılık tanımlarına veya bilimsel yaratıcılık
düzeyi ile ilgili yapılan araştırmalarda, bilimsel yaratıcılık sürecinin
gelişmiş bir zihinsel yetenek ve özel kabiliyetler gerektirdiği görülmektedir
(Huber, 2000). Huber (2000) çalışmasında yaratıcılık kavramı ile ilgili çeşitli
bilim insanlarının kullandığı kriterleri özetleyerek, bilimsel yaratıcılık
bağlamında normalin üstü zihinsel performansa ihtiyaç olduğunu belirtmiştir.
Bilimsel yaratıcılığın gerektirdiği kriterlerle ilgili olarak, Bono (1992) ve
Torrance (1988) yeni, faydalı ve apaçık ortada olmayan (yani herkesin
göremeyeceği) kriterlerini, Amaible (1983) sezgisellik kriterini, Boden (1990)
şaşırtıcı kriterini, Feldman, Csikszentmihalyi ve Gardner (1994) olağanüstü
kriterini, Sternberg ve Lubart (1996) ilginçlik kriterini önermişlerdir. Tüm bu
beceriler ise olağan seviyeden daha fazla bir zihinsel yetenek potansiyeli
gerektirmektedir (Hu ve Adey, 2002). Hennessey (2004) ise bilimsel yaratıcılıkta
olması gereken kriterleri üstün yetenekliliğin sihirli bir şekilde bahşettiğini
savunmaktadır. Elişi ve Broden çalışmalarında yaratıcılığın birkaç özelliğine
dikkat çekmiş ve bu özelikleri aktarırken yaratıcı düşünmenin gerçekleşebilmesi
için ortalama bir insanın sahip olamayacağı yeni teoriler ve yeni fikirleri
arttırma becerisinin gelişmiş olması gerektiğini vurgulamışlardır (Elişi ve
Broden’den aktaran Jiang ve Ting, 2012). Tüm bunlar dikkate alındığında üstün
yeteneklilik potansiyelinin bilimsel yaratıcılık için gereken temel kriterler
açısından gerekli bir unsur olduğu ortaya çıkmaktadır.
Kaynaklar
Amabile, T. M. (1983). The
social psychology of creativity. New York, NY: Springer-Verlag.
Boden, M. (1990). The creative mind: Myths and mechanisms.
Routledge, London: Weidenfeld &
Nicolson.
Bono,
E. (1992). Teach your child how to think.
Penguin Books, Middlesex, England.
Feldman,
D. H., Csikszentmihalyi, M. and Gardner, H. (1994). Changing
the world: A framework for the study of creativity,
Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group Westport, CT, US.
Hennessey,
B. A., (2004). Developing Creativity in Gifted Children: The Central Importance
of Motivation and Classroom Climate, http://www.gifted.uconn.edu/nrcgt/hennesse.html
adresinden 04.05.2015
tarihinde indirilmiştir.
Hu,
W. and Adey, P. (2002). A scientific creativity uygulama for secondary school
students. International Journal of
Science Education, 24(4), 389-403.
Huber, J.
C., (2000). A statistical analysis of special
cases of creativity, The Journal of
Creative Behavior, 34, 203-225.
Jiang,
Z. X. and Ting, Z. X. (2012). Another way to develop chinese students’
creativity: extracurricular ınnovation activities, US-China Education Review, 6,566-571.
Sternberg,
R. and Lubart, T. (1996). Investing in
Ceativity. American Psychologist, 51,
677–688.
Torrance,
E. P., (1988). The nature of creativity
as manfest in its uygulamanıng, In R. J. Sternberg (Ed.), The Nature Of
Creativity, (43-73). New York: Cambridge University Press.
